“Systemseparation MMC” şirkətinin rəhbərliyi ilə əməkdaşlıq görüşü keçirilib
Əkinçilik ET İnstitutunda Estoniya Respublikası “Systemseparation MMC” şirkətinin direktoru İndrek Vaasma ilə əməkdaşlıq istiqamətində birgə fəaliyyətə dair görüş keçirilib. Görüşdə institutun direktoru Faiq Xudayev, direktor müavini Nizami Hümmətov və şöbə müdiri Pərvanə Məmmədova iştirak ediblər. Onu da qeyd edək ki, bu şirkətlə əsası ötən ildə qoyulan əməkdaşlığın davamı olaraq, Estoniya sortlarının ölkəyə gətirilməsi və əksinə yerli sortlarımızın Estoniyada sınaqdan keçirilməsi, seleksiya işlərinin aparılması, kadr hazırlığı və s. istiqamətdə işlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub.
Azərbaycanda Systemseparation tərəfindən tanıdılan Avstriyanın KWIZDA Agro GmbH şirkətinin Trichoderma texnologiyası, bitkilərin böyüməsi stimulyatoru Trifender Pro və başlanğıc gübrəsi PS Perfect Pro və biofungisid Xilon GR-dən ibarətdir. Belə ki, Trichoderma ailəsinin göbələkləri 1920 -ci illərdən bəri tanınır və bitki patogenləri üçün bioloji nəzarət agenti kimi fəaliyyət göstərmək qabiliyyətləri ilə tanınır. Son vaxtlara qədər, əsas nəzarət mexanizmlərinin mikoparazitizm, antibiotiklər və qaynaqlar və yer uğrunda rəqabət də daxil olmaqla, patogenlərə qarşı olan mexanizmlər olduğu güman edilirdi. Araşdırmalardakı son irəliləyişlər, Trichodermanın bitkilərə təsirini göstərir, məsələn sistemli və ya yerli müqavimət. Trichoderma, epidermis və kök qabığının xarici təbəqələrini kolonizə edir və Trichodermanın qoruyucu qatını meydana gətirən bioaktiv molekulları buraxır. Eyni zamanda bitkilərin transkriptomu və proteomu əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir, bitkilərin metabolik axınının xarakteri dəyişir. Bitki müqavimət yollarının induksiyasından başqa, yan təsir bitki artımının aktivləşməsidir və qida maddələrinin alınmasıdır. Trichoderma Asperellum T34, həm xəstəliklə mübarizə aparmaq, həm də məhsuldarlığı artırmaq üçün böyük miqdarda bitkiçilikdə istifadə olunur. Mikoparazitizm tədqiqatları da bu göbələklərin antifungal fermentlərlə zəngin olduğunu göstərdi. Bu fermentlər bir-biri ilə, digər göbələk əleyhinə fermentlərlə və digər materiallarla sinerjistik təsir göstərir.
Hazırlıqlar təbiidir və Trichoderma asperellum T-34 faydalı mantarının hibrid suşundan ibarətdir. Müxtəlif yan təsirlərə davamlıdırlar və Azərbaycan iqliminə yaxşı uyğunlaşırlar. Hazırlıqlar bitkinin böyüməsini artırır və əkin sahəsindəki xəstə bitkilərin sayını azaldır. Trichoderma asperellum, bitki patogenlərini əhatə edir və onların inkişafını dayandıraraq, hüceyrə divarlarını məhv edən fermentlər istehsal edir. Trichoderma asperellum T-34 bitki köklərində mantar şəbəkəsini bərpa edərək bitkinin torpaqdan qida maddələrini udma qabiliyyətini artırır və bununla da istifadə olunan gübrə miqdarını azaldır.
Azərbaycanda Əkinçilik ET İnstitutu qarğıdalı üzərində Trichoderma texnologiyasını birgə tətbiq edir. Mikotoksinləri azaltmaq və məhsuldarlığı artırmaq üçün 2021 -ci ilin payızlıq buğda əkini zamanı Trichoderma məhsullarından istifadə edilməsi də planlaşdırılır.